Chỉ trong một thời gian ngắn gần đây, Công an huyện Đakrông (Quảng Trị) đã lần lượt khởi tố 3 vụ án về “Hủy hoại rừng” với 6 bị can. Điều đáng chú ý, mỗi cặp bị can trong các vụ án đều là vợ chồng, người đồng bào thiểu số Vân Kiều, hộ nghèo, con đông nhưng thiếu đất sản xuất dẫn đến hành vi phạm tội, nhức nhối.
Ngày 18– 4 - 2019, TAND H.Đakrông mở phiên tòa lưu động xét xử sơ thẩm vụ án “Hủy hoại rừng” ngay tại địa bàn xảy ra vụ án, xã Tà Long (H.Đakrông). Đứng ở bục bị cáo là cặp vợ chồng người bản địa, Hồ Thị Ta Lại (1975) và Hồ Văn Mượt (1976). Nhân thân các bị cáo, chưa tiền án tiền sự, có 6 đứa con, đứa nhỏ nhất sinh năm 2005. Nếu như chồng học đến được lớp 3 thì bị cáo Lại mù chữ hoàn toàn, chưa một ngày đến lớp. Tuy nhiên, Ta Lại là một người phụ hết mực thương con, tần tảo nắng mưa để kiếm đủ cái ăn cho gia đình. Trong thâm tâm người mẹ nghèo này, chỉ ao ước có tấm rẫy trồng lúa nên bàn với chồng vào rừng phòng hộ Hướng Hóa - Đakrông tại bản Ly Tôn (xã Tà Long) “khai hoang”. Họ nhắm đến vị trí hiểm trở, ít ai bước chân đến.

Phiên tòa xét xử vợ chồng Hồ Văn Hiêng
Theo lời khai của Ta Lại, tháng 3, tháng 4 là cao điểm phát rẫy làm nương nên cơm đùm gạo bới vào ở khu vực “mục tiêu” phát luỗng, chuẩn bị cho mùa trỉa lúa mới. Đi cùng với Ta Lại có mấy làm được thuê. Sau 3 ngày, những người được thuê đã về, Ta Lại một mình tiếp tục “khai hoang” và báo cho chồng vào trợ giúp đốn hạ những cây lớn. Lúc này, diện tích rừng bị phá đã lên đến hơn 1ha. Ngày 11 – 4 – 2018, UBND xã Tà Long kiểm tra, phát hiện và ra lệnh đình chỉ. Hai vợ chồng cam kết không tái phạm. Tuy nhiên, đến tháng 6 – 2018, hai vợ chồng lại vào khu vực trên, dùng máy cưa, rựa để đốn hạ 119 cây gỗ, có khối lượng hơn 26m3 gỗ; tổng cây củi bị chặt là 255 cây, khối lượng 15 ster. Qua khám nghiệm hiện trường, diện tích rừng bị xâm hại thuộc lô 5 và lô 12, tiểu khu 720, là rừng tự nhiên thuộc đối tượng quy hoạch rừng phòng hộ. Do vị trí quá hiểm trở nên không thể đưa phương tiện vào thu gom số cây bị chặt phá nên không thu hồi được. Ta Lại được xác định là người chủ động, khởi xướng và tích cực thực hiện hành vi phạm tội. Chính vì thế, mức án đối với Ta Lại nặng hơn chồng. Vợ chồng Ta Lại đều thành khẩn, ăn năn. Quá trình lượng hình, Ta Lại được xác định là người chủ động, khởi xướng và tích cực thực hiện hành vi phạm tội nên chịu mức án cao hơn. Sau khi áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo luật định, Tòa tuyên Ta Lại 40 tháng tù; Mượt 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Người dự khán chật ních hội trường xét xử bỗng bật lên những tiếng thảng thốt, nhất là khi nghĩ đến đàn con nhỏ của Ta Lại ngày tháng tới, vắng mẹ đến xót xa.

Sau chặt phá đốn hạ, rừng nhọc nhằn hồi sinh
Thẩm phán Nguyễn Phương Tiến, chủ tọa phiên xét xử cho biết thêm không chỉ vụ án vợ chồng Ta Lại mà 2 vụ án “Hủy hoại rừng” được đưa ra xét xử trước đó, là vụ án Hồ Thị Phong cùng chồng là Hồ Văn Hiêng (xã Húc Nghì) xét xử vào tháng 3/2019 và vụ vợ chồng Hồ Thị Niêng (xã Đakrông) xét xử vào cuối năm 2018. Các bị cáo cũng đều có hoàn cảnh vô cùng khó khăn, nhận thức pháp luật không đầy đủ và để có đất sản xuất canh tác dẫn đến hành vi phạm tội. Đây là hành vi nghiêm trọng, không những xâm phạm các quy định của Nhà nước về quản lý, bảo vệ rừng mà còn làm mất cân bằng sinh thái, thiệt hại lớn đối với tài nguyên rừng, ảnh hưởng xấu đến ANTT địa bàn.
Từ những vụ án trên cho thấy, tình trạng xâm hại rừng âm ỉ, gây nên nỗi nhức nhối thực sự, chỉ đến khi dính lao lý mới thấm thía ra được hậu quả đã rất nặng nề.
Bài, ảnh: Phùng Nam Hải